Lilian

Lilian heette hij. 26 jaar. Graficus bij een kleine drukkerij in het Franse Dammartin-en-Goële, een plaats met zo’n 8000 inwoners ten noordoosten van Parijs. Een vredig plaatsje. Normaalgesproken. Maar vrijdag leek het wel een oorlogsgebied. Lilian zat er middenin. Op de eerste verdieping van de kleine drukkerij waar de broers Saïd en Chérif Kouachi op hun vlucht voor de politie waren binnengedrongen, zat de 26-jarige graficus verscholen onder de gootsteen in de kantine. Zo kon hij uit de greep blijven van de twee mannen die woensdag in Parijs dood en verderf zaaiden bij het satirische weekblad Charlie Hebdo.

De twee broers Kouachi kozen voor een bedruk- en beletteringsbedrijf met de naam Création Tendance Découverte. Maar het had net zo goed een autogarage of een meubelhandel een paar dorpen verderop kunnen zijn. In tegenstelling tot de bewuste keuze voor de redactie van Charlie Hebdo was dit complete willekeur. Na een helse achtervolging op de snelweg moeten de broers het eerste de beste gebouw zijn binnengestormd. Het middelpunt van de aandacht voor politie, pers en volgers over de hele wereld werd een drukkerij op een tot vrijdagochtend totaal onbekende plek.

In het centrum van Dammartin-en-Goële staat een pittoresk kerkje. Daaromheen een paar winkeltjes en rustige woonwijken. Het is een dorp zoals er in het noorden van Frankrijk zoveel zijn, omgeven door weilanden en akkers. Zo’n dorp waar de mensen op de fiets naar hun werk gaan. En waar de bakker bekend staat om zijn verse croissants en stokbroden. Het vliegveld Charles de Gaulle ligt op zo’n tien kilometer afstand van het dorp. En de snelweg N2 loopt er pal langs. Dammartin-en-Goële is kortom een dorp waar je gemakkelijk kunt komen. Maar wat moet je er zoeken?

Een schuilplek, zo dachten de broers Kouachi. En zo veranderde de werkdag die graficus Lilian zich zo normaal had voorgesteld, ineens in een nachtmerrie. Die maakte hij mee onder de plek waar hij doorgaans na de pauze rustig zijn handen wast. Nu was hij doodsbang. Maar vanuit het heetst van de strijd stond hij wel in contact met de Franse politie. Hij kon de speciale eenheden de hele dag op de hoogte houden van hoe het er binnen aan toe ging. Ondertussen was er buiten behalve speciaal getrainde agenten niemand meer op straat, vlogen er helikopters rond en keek de hele wereld mee.

De gijzeling bij de drukkerij waarover een hele dag is gesproken, blijkt uiteindelijk maar kort een gijzeling te zijn geweest. De vader van Lilian was de beheerder van de drukkerij. Hij is korte tijd vastgehouden, maar om half elf vrijgelaten. De broers Kouachi waren alleen in het pand. Dat dachten ze althans. Dat Lilian er nog zat, wisten ze niet. En dat zullen ze ook nooit weten. De twee kwamen om na een zogenaamde suicide by cop. Ze liepen schietend naar buiten waarna ze werden doodgeschoten door de aanwezige politiemacht. Lilian kon zijn schuilplaats ongedeerd verlaten.

Hij liep om iets over vijf naar buiten. Dat tijdstip was wellicht niet geheel onverwacht. Maar het was het einde van een ‘werkdag’ die deze jonge graficus nooit zal vergeten. Wat hij heeft meegemaakt, moet verschrikkelijk zijn geweest. Toch is hij wel het lichtpuntje geworden op een dag dat er opnieuw doden vielen. Doden in een joodse supermarkt. Ook daar kwamen lichtpuntjes vandaan. Onschuldige mensen hielden zich schuil in een koelcel en overleefden. Net als Lilian. Woensdag was een aanslag op onze vrijheid van meningsuiting. Wij waren allemaal Charlie. Twee dagen later hadden we allemaal zomaar Lilian kunnen zijn.

• Overzicht