Vraag: Hoe gebruik jij een roltrap? Sta je stil? Of loop je door? In het eerste geval dien je volgens de ongeschreven regel aan de rechterkant te gaan staan. Eén roltrap bestaat namelijk uit twee denkbeeldige stroken. Zoals een snelweg twee rijbanen heeft. Links is om te passeren. Rechts mag je een rustmomentje pakken. In de Londense metro noemen ze dat ‘Stand on right. Walk on left’. Dat maakt het gebruiken van een roltrap tot een interessant sociaal gebeuren. Als je rechts staat, ben je dan lui? Of geniet je in alle rust van het leven? En ben je links overhaast? Of juist sportief?

De allereerste roltrap in Nederland was die in de Bijenkorf in Den Haag. Dat was in 1926. Bron: De Wikipedia van de roltrap. Echt waar. De roltrap heeft een eigen Wikipedia. Die begint als volgt: ‘Een roltrap is een diagonaal transportsysteem, bestaande uit een trap met omhoog of omlaag schuivende treden.’ Verderop staat beschreven dat die trap ook een band kan zijn. Zoals op Schiphol. De Wikipedia van de roltrap vertelt over de loopband: ‘Men kan zich hierop snel verplaatsen, maar vaak is de loopband geblokkeerd door personen die stilstaan, en dan is de loopband juist trager.’

Ook een roltrap is niet altijd even snel. Want net als op de snelweg is het ook hier wel eens heel druk. Dan ontstaat er file. Zo gebeurde dat in 1926 ook in de Haagse Bijenkorf. Op de dag voor Sinterklaas ging een journalist van de Leeuwarder Courant eens kijken bij de eerste roltrap in Nederland. Hij schreef: ‘De drukte is er overweldigend. Een huisknecht in een gestreept jasje fungeert als verkeersagent, op de roltrap, die altijd nog een attractie is, staat ieder treetje vol, terwijl een file er voor staat te wachten, als bij een tram op een drukke avond in Scheveningen.’

Als het heel druk is op een roltrap vervallen alle sociale elementen. Dan is het aansluiten en wachten. Net als in de file. Een roltrap is – net als een snelweg – pas leuk als de baan vrij is. Of in ieder geval zo vrij dat je keuzevrijheid hebt. Als je zelf mag bepalen hoe je een roltrap gebruikt, spelen ineens vele facetten een rol. Ben ik moe? Rechts. Staat mijn trein op het punt van vertrekken? Links. Moet ik nodig op mijn telefoon kijken? Rechts. Wil ik sportief overkomen? Links. Ben ik een lekker ijsje aan het eten? Rechts. Heb ik een voorliefde voor inhalen? Links.

In eerste instantie heeft links mijn persoonlijke voorkeur. Als je een roltrap oploopt zoals je een normale trap oploopt, ben je sneller boven. Waarom zou je het voordeel dat je geboden wordt dan teniet doen door stil te gaan staan? Maar de roltrap nemen als levensgenieter heeft ook zijn charme. Wetende dat je trein pas over tien minuten vertrekt, kun je de roltrap richting perron rustig stilstaand nemen. En dan zie je de mensen die links voorbij komen stormen ineens als uitslovers. Als je gewoon stil blijft staan, kom je er immers ook. Die halve minuut gaat het verschil niet maken.

De leukste roltrappen zijn die waar een gewone trap naast zit. Als het inhalen op een roltrap fanatiek is, dan is het inhalen naast een roltrap bloedfanatiek. Maar het benodigde fanatisme is in de wereld van vele uitrustende roltrapgebruikers niet zo groot. Zonder noemenswaardige inspanning ben je via een gewone trap eerder boven dan de helft van de mensen die op de roltrap staat. Die blikken zijn goud waard. Maar die optie is er lang niet niet overal. In de Londense metro zijn de roltrappen zo lang dat het einde pas halverwege in zicht komt. Aan jou de keuze: Sta je stil? Of loop je door?